Pınar Turan

Doktora Tezi

Danışman: Dr. Hale Işık-Güler

(Planlanan) Tamamlanma Tarihi: Ocak 2027

Uygulamalı eğitim ortamları, doğaları gereği bedensel ve çoklu gösterge taşıyan yapılarıyla salt İngilizce EDİ (Eğitim Dili olarak İngilizce) politikasını sorunlaştırırken (Sahan & Rose, 2021), bu tür çok modlu ve çok dilli etkileşimsel pratiklerin etkin öğrenme ortamlarında (İng. active learning environments (ALE)) nasıl yürütüldüğüne dair önemli bir araştırma boşluğu ortaya çıkmaktadır. Önceki EDİ araştırmaları genellikle klasik sınıf ortamlarına odaklanmışken, bu çalışma öğrenci odaklı ve etkileşim temelli yapısıyla bilinen etkin öğrenme ortamlarını incelemektedir. Bu tür araştırmalara dayalı destek, EDİ'deki "E" harfini katı bir "kod" anlayışının ötesine taşıyarak çok dilli ve çok modlu toplumsal göstergebilimsel bir bakış açısını teşvik eden pedagojik politikaların geliştirilmesini sağlar.

Önerilen çalışma, EDİ sınıflarında doğal olarak gerçekleşen 55 saatlik veri ve öğretim elemanlarıyla yapılan uyarılmış hatırlama görüşmeleri ile desteklenen bir saha çalışması yürüterek bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Özellikle, bu çalışma disiplinlerarası bir yaklaşım benimseyerek, video ile kaydedilmiş EDİ sınıf etkileşim verileri üzerinden laboratuvarlar, saha çalışmaları ve tasarım stüdyoları gibi etkin öğrenme ortamlarını incelemek amacıyla Çok Modlu Konuşma Analizi (Mondada, 2011, 2018) ve Derlem Destekli Söylem Analizi (Gillings vd., 2023) yöntemlerini bir arada kullanacaktır. Bu veriler, öğretim elemanlarıyla yapılan video-uyarımlı hatırlama görüşmeleriyle tamamlanacak; böylece öğretim elemanlarının, öğrencilerin ve diğer katılımcıların görev temelli öğretim bağlamlarında konuşma alanını nasıl kullandıkları görülecektir. İlk bulgular, EDİ etkin öğrenme ortamlarında etkileşimin, öğretim elemanının otoritesinin yardımcılar, konuklar ve öğrenciler gibi farklı kişilerle paylaşılması yoluyla oluşan karmaşık güç dinamikleri aracılığıyla teşvik edildiğini ortaya koymakta; bu durum katılım çerçevelerinin şekillenmesinde etkin öğrenme süreçlerinin önemini vurgulamaktadır. Analiz ayrıca öğretim elemanlarının dil kullanımı, alana özgü bilgi aktarımı ve görev yönetimi konularında otoriteyi kurmak, sürdürmek ve dağıtmak için kullandıkları çoklu modlar arası kaynakları da açığa çıkarmaktadır.

İster bir gıda bilimi fuarında ürünü tadarak bir öğrenciye geliştirme önerileri sunan bir konuk, ister bir görevin düzenlenmesine yardımcı olan bir asistan olsun; gözlemlenen EDİ etkin öğrenme ortamlarında öğretim elemanları kendi otoritelerini başkalarıyla paylaşmaktadır. Bir sınıfta birden fazla kişinin görevsel otoriteye sahip olması önemli bir avantaj sunar: EDİ öğrencileri, klasik ders ortamlarında çoğu zaman bir söz hakkı bile elde edemezken, bu tür ortamlarda profesyonellerle bire bir etkileşim kurma ve öğrenme süreçlerini doğrudan geliştirme fırsatı bulurlar.

Bu gerçekliğin politika boyutu, yükseköğretim kurumlarının uluslararasılaşma çabaları bağlamında daha da anlam kazanmaktadır; zira üniversite sıralamaları genellikle öğrenci başına düşen öğretim elemanı sayısını, bir öğrencinin bir uzmandan kaliteli zaman alıp alamayacağının göstergesi olarak kabul etmektedir. Ancak etkin öğrenme ortamlarında uzmanlarla paylaşılan otorite, öğretim elemanlarının öğrencilerle daha anlamlı etkileşimler kurabilmesi açısından zaman ayırabilmesinin önemini vurgular. Türk EDİ bağlamında yapılan önceki bir çalışmada da sınıflardaki otorite dağılımına dair şu ifadeye yer verilmiştir:

"Sınıf üyelerinin rolleri eşit değildir; bu da çoğu sınıfta öğretim üyeleri gücü ellerinde bulundururken, öğrencilerin etkileşim biçimlerini kontrol etme yetkisinden yoksun olduğu anlamına gelir." (Genç & Yüksel, 2021, s.14)

Sonuç olarak, bu etkileşimleri daha geniş kurumsal ve mesleki söylemler bağlamına yerleştiren bu çalışma, EDİ sınıflarının nasıl dilsel ve disipliner bir toplumsallaşma alanı olarak işlev gördüğüne dair gelişen anlayışa katkı sağlamayı hedeflemektedir. Tez, EDİ'nin hem bir uluslararasılaşma politikası hem de bir pedagojik yaklaşım olarak ne anlama geldiğini tartışacaktır.